De keuzes van de bouwheren waren vanaf het begin ingesteld op dit concept en dat had heel wat voordelen. Zo kozen ze een bouwgrond met een goede oriëntatie voor maximale zonnewinsten en bezonning van de fotovoltaïsche panelen. Daarnaast vroegen de bouwvoorschriften om een vrij compacte woning, wat altijd voordelig is om het warmteverlies door de wanden te beperken. De eigen architect van het gezin had ook al ervaring met energiezuinig en luchtdicht bouwen. Het ontwerp was hier dan ook meteen aan aangepast, zodat ze niet achteraf nog vormelijke toegevingen moesten doen aan het BEN-concept. Kortom, hun nieuwe woonst ziet eruit zoals zij het willen en heeft tegelijk de gewenste energetische performantie.
Bovendien hadden ze vooraf zelf een aantal berekeningen gemaakt om het economische optimum te vinden. Hieruit bleek o.a. dat een lucht-water warmtepomp voor hen de beste keuze was voor verwarming en sanitair warm water. Zij waren hiermee echt pioniers. Vandaag doet Verelst dit soort simulaties voor de bouwheren die voor BEN kiezen, zodat we samen de juiste aanpak vinden om BEN te kunnen bouwen.
Comfort
Het gezin Wouters nam precies een jaar geleden zijn intrek in het nieuwe huis. Mijnheer Wouters vertelt: “Toen we naar onze nieuwe woning verhuisden, waren de verwachtingen hoog gespannen. Uit de EPB-berekeningen kwam immers een E-peil van E18. Een heel goed cijfer – de richtwaarde voor BEN is E30 – maar het E-peil is in de eerste plaats het resultaat van een berekening. Aspecten zoals uitvoeringskwaliteit en bewonersgedrag zitten daar niet in vervat. Enkel de praktijk kon uitwijzen hoe de woning echt zou presteren. En daarin zijn we niet teleurgesteld. Over het voorbije jaar heeft de woning meer energie gegenereerd dan we verbruikt hebben en bovendien is het comfort een stuk beter dan in ons oude huis. Zoals je ziet, kunnen een energiebewuste bewoner en een uitstekende uitvoering een duidelijk verschil maken.”
Dat vertaalt zich in verschillende verbeteringen. Om te beginnen is het huis uiteraard zeer goed geïsoleerd. “Vroeger moesten we altijd de verwarming op 15°C laten staan als we weggingen, anders was het ijskoud in huis wanneer we terugkwamen. Hier is dat niet meer nodig. Het huis koelt gewoon nauwelijks af, zelfs niet in de winter.” Voor het sanitair warm water werd de boiler voor dit gezin met drie kinderen gedimensioneerd op vijf personen. Als je graag vaak of lang doucht, is het belangrijk om de boiler groot genoeg te kiezen (maar ook weer niet té groot, want dan wordt het inefficiënt), zodat iedereen genoeg warm water heeft.
Ook het binnenklimaat is er flink op vooruitgegaan. “Ons oude huis werkte met natuurlijke ventilatie – kieren en open ramen dus – maar dat gaf het nodige ongemak naar lawaai en koude toe. Een voorbeeld: onze slaapkamer lag aan de straatkant, dus konden we door het straatlawaai niet met het raam open slapen. Daardoor werd de binnenlucht zo vochtig dat er ‘s morgens condens op de ramen stond. Ook in de badkamer moesten we altijd het raam openen om de vochtige lucht na een douche weg te krijgen. Dankzij het balansventilatiesysteem hebben we daar nu allemaal geen last meer van. We moeten alleen de ventilatie op de hoogste stand zetten wanneer we douchen of koken.” Een tip: zet de schakelaar van de ventilatie dus ergens waar hij gemakkelijk bereikbaar is, bij de thermostaat bijvoorbeeld. Ook als je een feestje hebt, kan je dan snel even de ventilatie een tandje hoger zetten.
Installaties
Om de gunstige energiebalans van een BEN-woning te bereiken, is een goede keuze van technieken essentieel. De verse lucht in de woning Wouters wordt geleverd door een balansventilatiesysteem ComfoD van Zehnder met warmteterugwinning. Deze laatste zorgt voor minimale energieverliezen in de winter, maar heeft ook een by-pass voor passieve koeling in de zomer. Op warme dagen is het immers niet nodig om de binnenkomende lucht eerst op te warmen. Verder is er een lucht-water warmtepomp Altherma van Daikin voor het sanitair warm water en voor de centrale verwarming. In de zomer kan je de werking van de warmtepomp omkeren, zodat ze een klein vermogen beschikbaar stelt voor koeling. Ventilatiesysteem en warmtepomp worden allebei gevoed door de fotovoltaïsche installatie met een piekvermogen van 5,88 kWp. Alles gebeurt dus elektrisch en bovendien heel erg efficiënt. “Elektriciteit is op zich geen bijzonder goedkope energiebron,” legt mijnheer Wouters uit. “Maar over het voorbije jaar heeft de woning meer elektriciteit opgewekt dan ze verbruikt heeft en dus hebben we onze voorschotten integraal teruggekregen van de nutsmaatschappij. We hebben weliswaar een zachte winter achter de rug, maar dit resultaat is in elk geval veelbelovend voor de volgende jaren.”
De inregeling van de verschillende toestellen deed de onderaannemer technieken zelf, en sindsdien is het niet meer nodig geweest om de settings aan te passen. Om de precieze comforttemperatuur van je gezin te vinden, raadt hij aan om in het begin de insteltemperatuur hoog genoeg te zetten en dan telkens met 0,5°C te verminderen tot je bij de ideale temperatuur uitkomt.
Hoewel al deze installaties samen de motor van de woning vormen, nemen ze toch niet veel plaats in. Een technische ruimte van 2,5m2, weggewerkt op zolder, bevat het ventilatiesysteem, de warmtepomp en een boiler van 300l. Enkel de ventilatie is van daaruit lichtjes hoorbaar op de gang, maar geen enkel geluid van de toestellen dringt door tot de slaapkamers – de warmtepomp is trouwens sowieso volledig geruisloos.
Zuinig bouwen én wonen
Een goed ontworpen en goed uitgevoerde woning is echter maar één kant van het verhaal. Eens je erin gaat wonen, heb je de gebruikskosten voor een groot deel ook zelf in de hand. En dat wil niet zeggen dat we je aanraden om geen TV meer te kijken of maar één keer per week te douchen. “Het is nogal absurd om een superzuinige woning te bouwen en ze dan vol te zetten met toestellen die elektriciteit vreten. We hebben er dus op gelet om overal ledverlichting te plaatsen – die is tegenwoordig echt niet meer zo duur – en al onze grote toestellen, zoals de oven en de koelkast, in de energieklasse A+ of A+++ te kiezen,” aldus mijnheer Wouters. “Als je het verschil uitrekent over dertig jaar, dan kan je zo een flinke duit besparen, zonder daarom je levensstijl drastisch te moeten aanpassen.”
Een hulpmiddel dat we hiervoor ontdekten, is Smappee: een klein toestelletje dat over de drie fasen in de meterkast van de elektriciteit wordt gezet. Via het draadloze internet is het verbonden met een applicatie voor tablet of smartphone, waarin je in real time je verbruik kan opvolgen. Na een leerperiode van zes weken weet je zo op elk moment precies welke toestellen er elektriciteit aan het verbruiken zijn. Smappee geeft je zelfs een melding wanneer een toestel plots meer begint te verbruiken dan voorheen – een teken dat het versleten en aan vervanging toe is. En zo kan je, met een beetje extra aandacht, écht volop profiteren van de minimale gebruikskost van een BEN-woning!
Heb jij ook interesse in dergelijke BEN woning? Contacteer ons dan vrijblijvend!
