Sfeer versus warmte
Als je je huis wil verwarmen met je haard of kachel, moet je in de eerste plaats kijken hoeveel warmte die genereert in verhouding tot het verbruik. Een open haard is enorm sfeervol, maar is met een rendement van rond de 20% niet echt geschikt voor verwarming. Bij nieuwe woningen, die energiezuinig en dus luchtdicht moeten zijn, is een open haard sowieso uit den boze: het is uiteindelijk niets anders dan een groot gat in de gebouwschil. Vuur heeft ook veel zuurstof nodig en trekt door het schoorsteeneffect veel verse lucht van buiten de woning in, zodat de rest van het huis juist afkoelt.
Je kan ook de stap zetten naar een kachel. Houtkachels halen een rendement tussen 60 en 80%. Moderne gaskachels hebben een dubbele verbranding: dankzij een tweede luchttoevoer worden eventuele onverbrande gassen toch nog verbrand voor ze de schoorsteen in gaan. Daardoor halen ze rendementen tot 80-90%. Ze zijn ook meestal voorzien van een imitatievuur, dat vaak nauwelijks van ‘the real thing’ te onderscheiden is. En je hoeft niet meer te slepen met houtblokken! In een lage-energie- of passiefwoning kan een accumulatiekachel een goede keuze zijn. De tegels of spekstenen waarvan ze gemaakt zijn, absorberen de warmte en geven die langzaam weer af. Met enkele uren stoken, blijft je huis dus een hele dag warm. Daarbij halen ze rendementen van gemiddeld 80 à 90%.
Inbouwhaarden en -cassettes zitten tussen de twee: de totale warmteafgifte en het rendement zijn minder groot dan bij vrijstaande kachels, maar het voordeel is dat ze discreter zijn, minder plaats innemen en veiliger zijn. Hier kan je kiezen tussen een traditioneel houtvuur en een gashaard.
Is het je enkel om de vlammen te doen, dan kan je ook kiezen voor een elektrische haard. Het vuurbeeld is, net zoals bij gaskachels, de laatste jaren veel realistischer geworden en oogt dus erg sfeervol. Sommige modellen hebben ook een warmtestand, maar dit is meestal niet voldoende om een volledige ruimte te verwarmen.
Veiligheid en gezondheid
Bij de verbranding komen in huis en buiten gassen en deeltjes vrij die de luchtwegen kunnen irriteren. Als je huisgenoten hebt met astma of gevoelige longen, dan koop je best geen open haard of houtkachel. Een gasgestookt toestel of een accumulatiekachel, die werkt op basis van stralingswarmte, is dan een betere optie. Kies bij twijfel ook beter voor een iets te klein vermogen dan voor een te groot vermogen. Is het vermogen te groot, dan zal de kachel nooit op de maximale stand staan, met een onvolledige verbranding tot gevolg. Daardoor verlaagt niet alleen het rendement, het veroorzaakt mogelijk ook de productie van schadelijke gassen, zoals koolstofmonoxide.
Verbranding is een ander risico. Een accumulatiekachel is in dat opzicht erg veilig, want de buitenkant is niet heet. Vaak worden er zelfs zitbanken tegen gebouwd, zodat je maximaal van de warmte kan genieten. Kachels worden daarentegen meestal behoorlijk heet, en een open haard is een open vuur, waar vonken kunnen afspringen. Een vonkenscherm is dus geen overbodige luxe – maar dat kan ook best een toegevoegde waarde vormen in je interieur.
Rustiek of design
Als het op je interieur aankomt, zijn er nauwelijks beperkingen. De meeste fabrikanten van haarden en kachels hebben een brede waaier modellen, van rustiek tot strak design, inbouw of vrijstaand, op hout of gas of elektrisch. Zoals we al zeiden: de enige moeilijkheid is de keuze… Laat dus je verbeelding de vrije loop en geniet van een warme winter!
